Autor: hfz. Mahmud Traljić
Hafiz Mehmed Teufik-ef. Okić je bio član Ulema-medžlisa u Sarajevu te jedan od najistaknutijih članova ilmijjskog staleža kod nas u prve tri decenije dvadesetog stoljeća. Spadao je u to vrijeme u najučenije ljude među muslimanima Bosne i Hercegovine, bio je istaknut član kolegija karija u Sarajevu, uvažen javni i kulturni radnik, a iznad svega postojan čovjek čvrstog karaktera.
Hafiz Mehmed Teufik-ef. Okić rođen je u Jajcu 1870. godine. Osnovno vjersko obrazovanje dobio je od oca Jusufa. Ruždijju i hifz završio je u svom rodnom mjestu. Medresu je pohađao u Banjoj Luci, gdje su mu bili muderrisi Smail-ef. Skopljak i hadži hafiz Ibrahim-ef. Maglajlić, kasnije muftija u Tuzli i Banjoj Luci te Reisu-l-ulema svih muslimana u predratnoj Jugoslaviji (1930-1936). Iz Banja Luke odlazi u Carigrad 1885. godine, gdje nastavlja studije pred istaknutim carigradskim alimima Ali Zejnul Abidin-efendijom Alasonijalijem i Ibrahimom Haki-ef. Dramalijom. Od prvoga je uzeo idžazet na teološke nauke, a pred drugim idžazet na kiraet (kiraeti seb'u).
Po završetku naukovanja, Okić se vraća u domovinu (1900). Uskoro iza toga Ulema-medžlis ga postavlja za muderrisa Osman-kapetanove medrese u Gračanici. Na toj dužnosti hafiz Mehmed Teufik-efendija ostaje punih deset godina (1901-1910). U Osman-kapetanovoj medresi Okić je zatekao isti red kakav je bio i u svim ostalim našim medresama: učilo se po „halkama“. Međutim, opće prilike u Bosni i Hercegovini bile su se izmijenile uveliko. Okupatorska austrougarska vlast je već bila zavela novi red, kako u upravi zemlje (administraciji), tako i u školstvu i svim drugim vidovima javnog života Bosne i Hercegovine. Okić je to sve brzo uvidio i došao do zaključka da se i rad u medresama mora prilagoditi novim prilikama i zahtjevima vremena. Tako je on učenike gračaničke medrese razvrstao po razredima (godištima) i uveo nove udžbenike. Osim toga angažirao je i jednog učitelja, koji je učenike medrese poučavao u svjetovnim predmetima. Ove njegove akcije u pogledu osavremenjavanja nastave u medresi, nailazile su i na odobravanje i na prigovore. Konzervativniji elementi su osuđivali ove Okićeve akcije dok su mlađi i napredniji ljudi odobravali muderrisova nastojanja oko unapređenja nastave u Osman-kapetanovoj medresi. Sam Okić nije se osvrtao na prigovore. Radio je onako kako je smatrao da je najkorisnije. Kada je 1910. godine podnio idžazet deseterici svojih učenika, pokazalo se da su Okićeve reforme urodile dobrim plodom. I na završnom ispitu i kasnije u službi, ova desterica njegovih učenika odskakala su po svojoj spremi od mnogih svršenika drugih medresa u Bosni i Hercegovini. I ostali njegovi učenici pokazali su se kao odlični službenici i potpuno spremni članovi ilmijjanskog staleža. Kada je 1909. godine donesen Statut za autonomnu upravu u vjerskim i vakufsko-mearifskim poslovima muslimana Bosne i Hercegovine, i kada su sljedeće 1910. godine provedeni prvi slobodni izbori za najviše položaje u Islamskoj vjerskoj zajednici u Bosni i Hercegovini, hafiz Mehmed Teufik-ef. Okić izabran je za člana Ulema-medžlisa. On je na tom položaju ostao sve do smrti, 18. novembra 1932. godine. Tako je on i na tom položaju ostao najdulje. Ni jedan član Ulema-medžlisa nije toliko godina proveo u ovom našem nekadašnjem najvišem vjerskom položaju. Skoro svo to vrijeme (23 godine) Okić je bio i zamjenik reisu-l-uleme za Bosnu i Hercegovinu. Od godine 1912, pa do 1914. on je vršio dužnost reisu-l-uleme jer od ostavke reisu-l-uleme hafiza Sulejman-ef. Šarca 1912. godine prošle su skoro pune dvije godine do izbora novog reisu-l-uleme. U tom vremenu je rahmetli Okić, kako je već rečeno, vršio odgovornu dužnost vjerskog poglavara muslimana Bosne i Hercegovine. U Ulema-medžlisu Okić je imao referat za organizaciju vjerskog života bosanskohercegovačkih muslimana.
Pored rada u medresi odnosno Ulema-medžlisu, hafiz Mehmed Teufik-efendija isticao se i kao dobar vaiz i predavač. Dok je bio muderris u Gračanici održavao je i vazove i predavanja kako u Gračanici, tako i u njezinoj okolici. Pored tumačenja vjerskih zasada, on je u svojim vazovima i predavanjima zagovarao i savremeno obrađivanje zemlje, izučavanje modernih zanata i slanje djece u škole (svjetovne). I kao član Ulema-medžlisa, na svojim službenim putovanjima po Bosni i Hercegovini, Okić je održavao zapažene vazove i predavanja. Skoro petnaest godina (1918-1932) Okić je u kući rahmetli hadži Mujage Merhemića jednom u sedmici držao predavanja iz tumačenja Kur'ana (prevodio je i tumačio Nesefijin tefsir Envaru-t-tenzil we esrar-ut-te'vil).
Već je rečeno da je Okić spadao u red najobrazovanijih naših alima. Za njega se može reći da je cijeli svoj život proveo sa knjigom u ruci. Čitao je i proširivao svoje obrazovanje. Njegova biblioteka brojila je nekoliko hiljada odabranih knjiga sa područja svih disciplina islamske nauke, arapskog jezika i islamske lijepe književnosti. Potrebno je istaći i to da njegova biblioteka čini zaokruženu cjelinu i pokazuje krug interesiranja jednog učenjaka iz prvih decenija dvadesetog stoljeća, koji je svoje visoko obrazovanje stekao na istoku. Upravo iz tog razloga bila bi dužnost sačuvati ovu biblioteku kao cjelinu jer pored njih još nekoliko, i Okićeva biblioteka ukazuje domet u obrazovanju njegova vlasnika rahmetli hafiza Mehmeda Teufik-efendije.
Hafiz Mehmed-ef. Okić bavio se i književnim radom. Između ostalog proučavao je književni rad bosanskohercegovačkih muslimana na orijentalnim jezicima. Njegovo rukopisno djelo Naši preci izgorjelo je u požaru koji je progutao biblioteku Ali Šefki-efendije Junuzefendića, a u kojoj se nalazio ovaj Okićev rukopis. U listu Vatan (1884-1897), koji je na turskom jeziku izlazio u Sarajevu, Okić je napisao životopise naših književnika Muhameda, sina Musaova, zv. Allamek, Muhameda Nerkesije i Šakku-l-kamera Ahmed-efendije. Bio je suradnik i sedmičnika Slobodna riječ. Objavio je jedan rad i u Glasniku Srpske patrijaršije (1927). Dok je bio na studijama u Carigradu štampao je o svom trošku komentar Šejh Juje iz Mostara na djelo iz logike Isagudži i glosu na komentar Ibn-Hadžibova djela Kjafija, a koju je napisao Muhammed ibn-Musa Allamek-Sarajlija.
Kao istaknuti karija rahmetli Okić godinama je bio član kolegija naših istaknutih hafiza i karija, koji su uzimali učešća pri svečanim dovama novim i mladim hafizima i karijama.
Hafiz Mehmed Teufik-ef. Okić bio je istaknut još po nečemu: Bio je oličje čednosti i skromnosti. Služio je kao primjer takva-sahibije (iskrenog i pobožnog čovjeka) i čovjeka-karaktera, kakvih je malo i u većim zajednicama nego što je naša vjerska zajednica. Otuda i danas, poslije šezdesetih pet godina od dana njegove smrti, ime rahmetli Okića se u Sarajevu spominje sa poštovanjem i zahvalnošću.
(Prvi put objavljeno u: Glasnik VIS-a, XXXVI/1973, br. 1-2, str. 38-40)
Izvor: hfz. Mahmud Traljić, Istaknuti Bošnjaci, Rijaset IZ u BiH, Izdavačka djelatnost El-Kalem, Sarajevo, 1998, str. 260-264.