U Kur'anu se pojavljuju tri oblika dove:
1) dova pojedinca za sebe;
2) dova pojedinca za druge;
3) dova svih za sve.
U nastavku, izložit ćemo ova tri oblika dove, kako bismo upoznali kur'anski stil u molitvi za vjernike.
Dova pojedinca za sebe
To je poznati način upućivanja dove. U Kur'anu nailazimo na primjere ovakve dove izrečene jezicima vjerovjesnika i dobrih ljudi ili u kontekstu Božijeg podučavanja ljudi načinima upućivanja dove, u šta spadaju i Božije riječi:
رَبِّ قَدْ آتَيْتَنِي مِنَ الْمُلْكِ وَعَلَّمْتَنِي مِن تَأْوِيلِ الْأَحَادِيثِ ۚ فَاطِرَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ أَنتَ وَلِيِّي فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ ۖ تَوَفَّنِي مُسْلِمًا وَأَلْحِقْنِي بِالصَّالِحِينَ
Gospodaru moj, Ti si mi dao dio vlasti i naučio si me tumačenju nekih snova! O Stvoritelju Nebesa i Zemlje, Ti si Zaštitnik moj i na Ovom i na Onom svijetu; daj da umrem kao musliman i pridruži me onima koji su dobri! (Jusuf, 101)
رَّبِّ أَدْخِلْنِي مُدْخَلَ صِدْقٍ وَأَخْرِجْنِي مُخْرَجَ صِدْقٍ وَاجْعَل لِّي مِن لَّدُنكَ سُلْطَانًا نَّصِيرً
Gospodaru moj, uvedi me uvodom iskrenosti i izvedi me izlazom iskrenosti, i daruj mi od Sebe snagu koja će mi pomoći. (El-Isra’, 80)
رَبِّ اشْرَحْ لِي صَدْرِي وَيَسِّرْ لِي أَمْرِي وَاحْلُلْ عُقْدَةً مِّن لِّسَانِي يَفْقَهُوا قَوْلِي
Gospodaru moj, učini prostranim prsa moja i olakšaj zadatak moj: odriješi uzao s jezika mog, kako bi razumjeli govor moj! (Ta.ha, 25–28)
رَبِّ لَا تَذَرْنِي فَرْدًا وَأَنتَ خَيْرُ الْوَارِثِينَ
Gospodaru moj, ne ostavljaj me samog, a samo si Ti Nasljednik najbolji! (El-Enbija,’ 89)
رَّبِّ أَنزِلْنِي مُنزَلًا مُّبَارَكًا وَأَنتَ خَيْرُ الْمُنزِلِينَ
Gospodaru moj, spusti me na blagoslovljeno mjesto, jer Ti najbolje na mjesta spuštaš! (El-Mu'minun, 29)
رَّبِّ أَعُوذُ بِكَ مِنْ هَمَزَاتِ الشَّيَاطِينِ وَأَعُوذُ بِكَ رَبِّ أَن يَحْضُرُونِ
Tebi se ja, Gospodaru moj, obraćam za zaštitu od priviđenja šejtanskih, i Tebi se, Gospodaru moj, obraćam da me od njihovog prisustva zaštitiš! (El-Mu'minun, 97–98)
رَبِّ هَبْ لِي حُكْمًا وَأَلْحِقْنِي بِالصَّالِحِينَ وَاجْعَل لِّي لِسَانَ صِدْقٍ فِي الْآخِرِينَ وَاجْعَلْنِي مِن وَرَثَةِ جَنَّةِ النَّعِيمِ
Gospodaru moj, podari mi znanje i uvrsti me među one koji su dobri. I učini me da me po lijepom spominju oni što će poslije mene doći, i učini me jednim od onih kojima ćeš džennetske blagodati darovati! (Eš-Šu'ara’, 83–85)
Dova pojedinca za druge
To je drugi oblik dove koji ima svoje primjere u Kur'anu, u koje spadaju i Božije riječi:
وَقُل رَّبِّ ارْحَمْهُمَا كَمَا رَبَّيَانِي صَغِيرًا
I reci: „Gospodaru moj, smiluj im se, oni su mene kad sam bio dijete njegovali!“ (El-Isra’, 24)
A od ove vrste dove jeste i dova nosilaca Prijestolja Božijeg (Arša) za vjernike:
رَبَّنَا وَسِعْتَ كُلَّ شَيْءٍ رَّحْمَةً وَعِلْمًا فَاغْفِرْ لِلَّذِينَ تَابُوا وَاتَّبَعُوا سَبِيلَكَ وَقِهِمْ عَذَابَ الْجَحِيمِ رَبَّنَا وَأَدْخِلْهُمْ جَنَّاتِ عَدْنٍ الَّتِي وَعَدتَّهُمْ وَمَن صَلَحَ مِنْ آبَائِهِمْ وَأَزْوَاجِهِمْ وَذُرِّيَّاتِهِمْ ۚ إِنَّكَ أَنتَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ وَقِهِمُ السَّيِّئَاتِ ۚ وَمَن تَقِ السَّيِّئَاتِ يَوْمَئِذٍ فَقَدْ رَحِمْتَهُ ۚ وَذَٰلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ
Gospodaru naš, Ti sve obuhvataš milošću i znanjem; zato oprosti onima koji su se pokajali i koji slijede Tvoj put i sačuvaj ih patnje u vatri! Gospodaru naš, uvedi ih u edenske vrtove, koje si im obećao, i pretke njihove i žene njihove i potomstvo njihovo – one koji su bili dobri; Ti si, uistinu, Silan i Mudar; i poštedi ih kazne zbog ružnih djela, jer koga Ti tog dana poštediš kazne zbog ružnih djela, Ti si mu se smilovao, a to će, zaista, veliki uspjeh biti! (El-Mu'min, 7–9)
Dova svih za sve
Ovakav oblik dove najpoznatiji je u Kur'anu, te najveći broj kur'anskih dova ima upravo ovakvu formu.
Takve su i Božije riječi:
اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ صِرَاطَ الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ غَيْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ وَلَا الضَّالِّينَ
Uputi nas na Pravi put, na put onih kojima si milost Svoju darovao, a ne onih koji su protiv sebe srdžbu izazvali, niti onih koji su zalutali! (El-Fatiha, 6–7)
رَبَّنَا تَقَبَّلْ مِنَّا ۖ إِنَّكَ أَنتَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ
Gospodaru naš, primi od nas jer Ti, uistinu, sve čuješ i sve znaš! (El-Bekare, 127)
رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ
Gospodaru naš, podaj nam dobro i na Ovom i na Onom svijetu, i sačuvaj nas patnje u ognju! (El-Bekare, 201)
رَبَّنَا أَفْرِغْ عَلَيْنَا صَبْرًا وَثَبِّتْ أَقْدَامَنَا وَانصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ
Gospodaru naš, nadahni nas izdržljivošću i učvrsti korake naše i pomozi nas protiv naroda koji ne vjeruje! (El-Bekare, 250)
رَبَّنَا لَا تُؤَاخِذْنَا إِن نَّسِينَا أَوْ أَخْطَأْنَا ۚ رَبَّنَا وَلَا تَحْمِلْ عَلَيْنَا إِصْرًا كَمَا حَمَلْتَهُ عَلَى الَّذِينَ مِن قَبْلِنَا ۚ رَبَّنَا وَلَا تُحَمِّلْنَا مَا لَا طَاقَةَ لَنَا بِهِ ۖ وَاعْفُ عَنَّا وَاغْفِرْ لَنَا وَارْحَمْنَا ۚ أَنتَ مَوْلَانَا فَانصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ
Gospodaru naš, ne kazni nas ako zaboravimo ili ako šta nehotice učinimo! Gospodaru naš, ne tovari na nas breme, kao što si ga tovario na one prije nas! Gospodaru naš, ne stavljaj nam u dužnost ono što ne možemo podnijeti, izbriši grijehe naše i oprosti nam, i smiluj nam se. Ti si Gospodar naš, pa nam pomozi protiv naroda koji ne vjeruje! (El-Bekare, 286)
رَبَّنَا لَا تُزِغْ قُلُوبَنَا بَعْدَ إِذْ هَدَيْتَنَا وَهَبْ لَنَا مِن لَّدُنكَ رَحْمَةً ۚ إِنَّكَ أَنتَ الْوَهَّابُ
Gospodaru naš, ne dopusti srcima našim da skrenu, kad si nam već na Pravi put ukazao, i daruj nam Svoju milost; Ti si, uistinu, Onaj Koji mnogo daruje! (Ali ‘Imran, 8)
رَّبَّنَا إِنَّنَا سَمِعْنَا مُنَادِيًا يُنَادِي لِلْإِيمَانِ أَنْ آمِنُوا بِرَبِّكُمْ فَآمَنَّا ۚ رَبَّنَا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَكَفِّرْ عَنَّا سَيِّئَاتِنَا وَتَوَفَّنَا مَعَ الْأَبْرَارِ رَبَّنَا وَآتِنَا مَا وَعَدتَّنَا عَلَىٰ رُسُلِكَ وَلَا تُخْزِنَا يَوْمَ الْقِيَامَةِ ۗ إِنَّكَ لَا تُخْلِفُ الْمِيعَادَ
Gospodaru naš, mi smo čuli glasnika koji poziva u vjeru: „Vjerujte u Gospodara vašeg!“ – i mi smo mu se odazvali. Gospodaru naš, oprosti nam grijehe naše i pređi preko hrđavih postupaka naših, i učini da poslije smrti budemo s onim dobrim. Gospodaru naš, podaj nam ono što si nam obećao po poslanicima Svojim i na Sudnjem danu nas ne osramoti! Ti ćeš, doista, Svoje obećanje ispuniti! (Ali ‘Imran, 193–194)
رَبَّنَا أَفْرِغْ عَلَيْنَا صَبْرًا وَتَوَفَّنَا مُسْلِمِينَ
Gospodaru naš, daj nam snage da izdržimo i učini da kao vjernici umremo! (El-A'raf, 126)
رَبَّنَا آمَنَّا فَاغْفِرْ لَنَا وَارْحَمْنَا وَأَنتَ خَيْرُ الرَّاحِمِينَ
Gospodaru naš, mi vjerujemo, zato nam oprosti i smiluj nam se, jer Ti si najmilostiviji! (El-Mu'minun, 109)
رَبَّنَا اصْرِفْ عَنَّا عَذَابَ جَهَنَّمَ ۖ إِنَّ عَذَابَهَا كَانَ غَرَامًا
Gospodaru naš, od nas Ti patnju Džehennema odagnaj, jer je patnja u njemu, zaista, propast neminovna! (El-Furkan, 65)
رَبَّنَا أَتْمِمْ لَنَا نُورَنَا وَاغْفِرْ لَنَا ۖ إِنَّكَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ
Gospodaru naš, učini potpunim svjetlo naše i oprosti nam jer Ti, zaista, sve možeš! (Et-Tahrim, 8)
Izvor: Muhammed Mehdi el-Asifi, Dova u baštini Poslanikove porodice, (prijevod s arapskog: A. Mešanović, M. Prljača, S. Jelešković), Fondacija „Mulla Sadra“ u BiH, Sarajevo, 2011, str. 123–128.